Nil By Mouth (1997)

 

Yönetmen: Gary Oldman

Oyuncular: Ray Winstone, Kathy Burke, Charlie Creed-Miles, Laila Morse, Edna Doré, Chrissie Cotterill, Jon Morrison

Senaryo: Gary Oldman

Müzik: Eric Clapton

Raymond , hamile karısı Valerie ve Valerie'in kardeşi Billy ile birlikte Londra'da işçi sınıfı bir aile olarak yaşamını sürdürmektedir. Evde çiftin kızları Michelle, Val'in annesi Janet ve büyükannesi Kath de bulunmaktadir. Raymond'un genelde sinirli ve hatta bazen şiddet kullanan bir insan olması, aile içinde problemlere neden olmaktadır. Uyuşturucu bağımlısı Billy'nin, kendi malını çalmak süretiyle arkasından iş çevirdiğini öğrendikten sonra Raymond'un onu döverek evden atmasıyla olaylar daha da karışır. Ray’in öfkesi kontrol edilemez bir hal almaya başlar.

1997’de Edinburgh Uluslararası Film Festivali’nde en iyi yönetmen, aynı yıl Cannes Film Festivali’nde Kathy Burke ile en iyi kadın oyuncu, 1998 yılında en iyi film ve orijinal senaryo dalında BAFTA, Empire Ödülleri’nde en iyi debut, British Independent Film Ödülleri’nde Ray Winstone ile en iyi erkek, yine Kathy Burke ile en iyi kadın oyuncu, Leila Morse ile de umut vadeden oyuncu ödüllerini kazanmış, aynı zamanda bazı festivallerde çeşitli adaylıklara layık görülmüş Nil By Mouth, usta Aktör Gary Oldman’ın yazıp yönetip prodüksyonuna da katkıda bulunduğu şu ana kadarki tek filmi.. Prodüksyonu paylaştığı diğer isimlerden birisi, genelde bu tip bağımsız yapımları tercih eden Douglas Urbanski, diğeri ise ünlü Fransız yönetmen-senarist-prodüktör Luc Besson.

Sinema dünyasının yaşayan en usta aktörlerinden Gary Oldman, yazıp yönettiği Nil By Mouth ile bağımsız oyunculuk anlayışının getirdiği esneklikle senarist ve yönetmen olarak bağımsız sinemaya bir bakış atıyor. Bol küfürlü ve sert diyaloglar ve bunların kimi zaman doğaçlama kokan uzun tutulmuş yapısı, ayrıca yer yer ağırlaşan temposu ve standart sinema izleyicisini kolayca içine almayan umursamazlığıyla zor bir film Nil By Mouth.. Oynadığı onlarca arızalı karakterden sonra yazıp yöneteceği ilk filmini de sakıncalı ve marazi tiplerle doldurması sürpriz olmazdı. Bağımsız sinema kalıplarının getirdiği deneyselliği benimsemiş olmasının getireceği avantaj ve dezavantajların farkında olan Oldman, alışıldık kalıpları reddetme eğiliminde olan ve popüler anlayışlara kapalı bir film sunuyor.

Alkol, sigara, uyuşturucu, küfür, dayak gibi meselelerin didaktik yönleriyle uğraşmak, bu tip bir filmin yapısına ters. Bu olguları oldukları gibi, veya işçi sınıfına ait bir İngiliz ailenin ve onun yan kollarının normalde yaşadığı şekliyle göstermekle Oldman, sanki kamerasını bu yaşamın bir kesitine tam ortadan daldırmış ve çekmeye başlamış izlenimi uyandırmakta. Ana karakterler hakkında bir ön bilgiye gerek duymadan, direk onlarla temkinli bir ilişkiye zorlandığımızı hissetmek de mümkün.

İngiliz orta veya işçi sınıfına mensup bir ailenin veya bireylerin yaşadığı sorunlardan hareketle bu problemli kültüre farklı yönlerden bakmayı beceren filmlerin hemen hepsinde rastladığımız çürümüşlüğe Nil By Mouth da da tanık olmak mümkün. Oldman, bu toplumsal çöküşlerin analizini yapmaktansa, onları çiğ halleriyle göstermeyi tercih ediyor. Oldman mantığına göre sadece göstermek de bir anlamda onlar hakkında yapılabilecek en etkili yorum olabiliyor. Ancak Oldman, sözel anlamdaki açıklığı ve sertliğine rağmen, görsel anlamda kontrollü bir tutum içerisinde. Bu tutum, kendisini en fazla şiddet sahnelerinde hissettiriyor. Ray’in kayınbiraderi Billy’yi hırpaladığı sahne karanlık ve karambol bir geçişe sahip. Ray’in hamile olan eşi Valerie’yi acımasızca dövdüğü sahnede ise şiddetin uygulandığı mağduru değil de, sadece şiddeti uygulayan Ray’i bize gösteren Oldman’ın kontrollü tavrı kendini gösteriyor.

Ama bu kadar temkinli yaklaşım şekli, Gary Oldman’ın aktörlükten gelme hırçın anlayışıyla pek bağdaşmayacağı için, şiddete maruz kalan Billy ve özellikle Valerie’nin yüzlerindeki yara izlerinin ürkütücü yapısı, Oldman’ın bize tam olarak göstermediği şiddetin dehşetini çok çarpıcı biçimde hissettiriyor. Bu yara izleri bile, kimi zaman cahil cesareti ile kendi görsel şiddetini kan revana bulayan bazı yönetmenlerin yaratamadığı etkiyi başarıyla yansıtabiliyor.
 

Ray Winstone ve Kathy Burke’ün başı çektiği başarılı kadro, Oldman’ın bağımsız filminin iddialı kozları. Özellikle Ray’in Valerie tarafından terk edilmesinden sonra yaşadığı psikolojik çöküntüyü mükemmel yansıtan, Nil By Mouth ifadesinin manasını da anlayabileceğimiz, babasıyla olan ilişkisini anlattığı bölümde de göz dolduran Winstone, Oldman hissiyatına uygun arızalı bir başrol. Hoş şarkılar ve Eric Clapton’un tema müzikleri ile de vücut bulan Londra atmosferi kesinlikle turistik değil. Nil By Mouth, tüm bu unsurların bir araya gelerek oluşturduğu tuhaf kimyası, belli bir giriş-gelişme-sonuç izleğine sahip olmayan iç yapısı ile film gibi durmayan bir normallik ve garip bir çekicilik içeriyor.